De spooktrein

Het had al wat moeite gekost in Istanboel om mijn informatie over het bestaan van de Syriëtrein (Damascus - Tatvan - Teheran) bevestigd te krijgen. Dat was nog maar het voorsmaakje. Eerst is er de zoektocht naar het station van Tatvan. Niemand neemt hier de trein, de bussen zijn betrouwbaarder, comfortabeler en sneller, Cigdem weet dan ook niet precies waar het station ligt. Met wat speurwerk vinden we een verlaten gebouw, inclusief een leeg loket. Verder onderzoek brengt ons in het theehuis van het station, waar een vriendelijke loketbeambte ons een glas van de alomtegenwoordige cay (zwarte thee) aanbiedt. Ik prijs me gelukkig dat mijn Turkse gastvrouw de ongewone plannen kan toelichten, want al snel wordt duidelijk dat ze hier nog nooit eerder zo'n vreemde snuiter gezien hebben die voorwaar de trage en smerige Syriëtrein wil nemen. Er bestaat zelfs onduidelijkheid over de vertrektijd - een paar uur vertraging is hier de normaalste zaak van de wereld. Uiteindelijk wordt besloten dat ik een dag later terug kan komen naar het loket waar ze me het nodige kaartje zullen bezorgen.

De maandag van het vertrek (geschatte tijdstip: 18:00, 3 uur later dan wat in het spoorboekje staat) ga ik dus met een gerust hart naar het spookstation. Opnieuw niemand aan het loket, maar dit maal ken ik de weg naar het theehuis waar inderdaad de man zit van de dag voorheen. Na wat wachten komt er nog iemand bij en uiteindelijk belanden we met zijn drieën in het ticketkantoortje. De computer starten, uitzoeken hoe de printer werkt, mijn naam ontcijferen, berekenen wat het zaakje moet kosten, alles bij elkaar duurt het zo een half uur. De 2 spoorwegbeambten blijven gelukkig erg vriendelijk en uiteindelijk kan ik weer naar mijn onderduikadres mét het allereerste kaartje Tatvan-Teheran in de geschiedenis op zak.

Volgende uitdaging is het afhalen van dollarbiljetten, aangezien in Iran geen enkele buitenlandse bankkaart werkt door het internationale embargo. Bij de plaatselijke bank bekijken ze me met grote ogen als ik er om vraag. Het naburige goudwinkeltje moet de oplossing bieden; ze onthalen me er alsof ik Don Corleone in eigen persoon ben. Ergens vraag ik me af wat een juwelenhandelaar in Turkijke met 1000 dollar cash in de kassa doet maar gelukkig is dat niet mijn bekommernis en kan ik met een gerust hart en gevulde portefeuille verder richting Teheran.

De rest van de dag verken ik Tatvan nog wat verder. Bezoekers uit den vreemde, zo blijkt, zijn in dit logistieke knooppunt even zeldzaam als goede frietkoten in Nederland. Overal word ik begroet met "hello" en schoolkinderen zijn maar wat blij hun Engels op mij te kunnen testen. Na een gesprek met Cigdem over het gebrek aan mogelijkheden voor de jeugd om vreemde talen te leren (en vooral te oefenen) laat ik hun spervuur van vragen en verhalen goedwillend over me heen komen.

Die avond sta ik zoals verwacht alleen op een desolaat station. Na enkele keren vals alarm door een locomotief die lokale arbeiders terugbrengt van de dagtaak en een kop thee die me aangeboden wordt krijg ik te horen dat dé trein in aankomst is. Een paar minuten later sta ik met nieuwsgierigheid in de restauratiewagon van een Syrische trein om me heen te kijken. Er blijken zowaar een paar Engelssprekenden aan boord te zijn waar ik even bij kan polsen wat er nu verder gaat gebeuren. Deze verder heel lege trein gaat nog een paar kilometer verder naar de ferry, aan de overkant van het Van-meer staat een Iraanse trein ons op te wachten. Na een oppervlakkig gesprek met de Syrische treinconducteurs die me met een brede glimlach en weinig aan de verbeelding overlatende gebarentaal erop wijzen dat de thee die ze drinken goed is voor de potentie raak ik in gesprek met een groepje van 3 andere Iranreizigers.

Boven: Syrische conducteurs (mét thee), Onder: mijn reisgezellen naar Iran

Javad, een bruingebrande en vrolijke industrieel designer van eind de 30, spreekt vlot Engels en is op de terugweg van een toeristische trip naar Damascus. Tegenover hem zit Mohammed, olijk, forsgebouwd en uitermate vriendelijk. De Iraniër heeft zijn specialisatie in psychiatrie in Syrië afgerond en keert nu terug naar zijn gezin. De derde man in het gezelschap is Mauri, een kaalgeschoren Franse student Arabistiek uit het Syrische Aleppo met een zuiders uitzicht. Hij is op weg naar Iran om te onderzoeken of en hoe hij er zich kan bekwamen in Farsi, de geschiedenis en de religie. Met de gezamelijke kennis van Engels, Frans, Arabisch en Farsi (de meestgesproken taal in Iran) lukt het ons om alles onderling vlot vertaald te krijgen.

De overzetboot, voorzien van een hippe retro-uitstraling, wordt het decor voor een smakelijk picknickbuffet met allerhande Syrische delicatesses. Ik neem me voor -ook na andere lovende verhalen- later nog eens ter plaatse te gaan proeven. Als we ergens rond 1 uur 's nachts de overkant bereiken mogen we overstappen op de amper gevulde Iraanse slaaptrein. Samen met Mauri beland ik in een slaapcoupé en na een vlotte grensovergang (ter compensatie van alle visummiserie denk ik dan maar) rollen we met de ogen dicht West-Iran binnen.

Veiligheidsinstructies op de ferry uit de tijd van de Titanic

Een ochtend later, tijdens een alweer uitgebreid gemeenschappelijk ontbijt, belanden we al pratende bij de minder bekende kanten van de Iraanse maatschappij. Wie dacht dat kindermisbruik exclusief aan Katholieke geestelijken is voorbehouden komt bedrogen uit, ook de Mollahs hebben geen al te goede reputatie op dit gebied. Homoseksualiteit en drugsverslaving (opium met vijgen vermengd schijnt populair te zijn), 2 taboe-onderwerpen, komen vlot ter sprake en dankzij de aanwezigheid van een plaatselijke psychiater met beroepservaring in de gevangenis krijgen we bijzonder veel details te horen. Dan zwijg ik nog even over de plejade van zwaar aangebrande grappen die de revue passeert. Of over de tips over budgetvriendelijke prostituees in Tadjikistan. Als mijn licht oververhitte medepassagiers overigens horen dat ik met een Nederlands meisje een tocht door Iran maak en in China ook een Nederlandse ga bezoeken word ik tot the Dutch girl hunter benoemd. Moeders in Nederland, houd uw dochters thuis!

De trein voert ons door steeds bergachtiger landschappen. Bij het vallen van de avond wordt het duidelijk dat de aankomsttijd rond 19:00 die ik in Tatvan had gekregen een wel erg optimistische schatting was. Uiteindelijk belanden we rond 1 uur 's nachts op het station van Teheran waar we iemand van het treinpersoneel bereid vinden om ons taxigewijs naar het hotel te brengen. Het avontuur op de as van het kwaad kan nu echt beginnen.