Ondergrondse ruimtereis

De dagen van mijn Oezbeeks visum zijn bijna geteld, tijd om terug te keren naar de hoofdstad Tashkent met het oog op de doortocht naar Kazachstan. Aangezien bussen verboden zijn op de bergpas die we door moeten wordt het weer een gedeelde taxi, dit keer gelukkig bestuurd door een iets gematigder creatuur. Ik hoef me niet te vervelen tijdens de 5 uur durende rit, wie door het raam kijkt krijgt een mooi overzicht van het leven hier. Velden vliegen voorbij, gevuld met talloze landarbeiders die het onmogelijk karwei op zich genomen hebben in dit woestijnlandschap alles van katoen tot abrikozen te kweken. Dat laatste brengt dan weer uitbundige bloesemtaferelen met zich mee in deze tijd van het jaar. Dat dit land als politiestaat wordt gezien ervaart de taxichauffeur aan den lijve: tijdens onze tocht wordt hij 2 keer aan de kant gezet door een ijverige agent met snelheidsmeter in de hand. Niks dat niet opgelost kan worden met enig smeergeld. De vriendelijke man zet me behouden af aan een 2-sterren elite-hotel, waarschijnlijk slaat dat laatste op de aanwezige wifi, zeer uitzonderlijk in deze contreien.

Een ochtend later, na het plunderen van het ontbijtbuffet (you can call me Pancake Khan), trek ik de stad in op zoek naar tickets voor de plaatselijke opera. Aangekomen aan de kassa van het pompeuze gebouw blijkt dat er een muziekvideo wordt opgenomen, uitgevoerd door een danskoppel in traditionele klederdracht. Wie de bourrée beu is kan hier inspiratie opdoen voor eens iets anders!

De voorliefde voor folklore is iets wat me in alle Centraal-Aziatische landen opvalt. Als het al niet spontaan van de kant van de bevolking komt, dan staan de totalitaire regimes hier maar al te graag klaar met een kanonnade van kleurige jurken, traditionele dansen en plaatselijke gebruiken om de eenheid van het volk, haar rijk en vooral haar leider te benadrukken. Het laat de nieuwsgierige bezoeker die graag wat "couleur locale" meepikt achter met een dubbel gevoel. Met hetzelfde gevoel verlaat ik ook het nationaal museum, waar naast de rijke geschiedenis van dit land ook heel wat propagandamateriaal voor het huidige bewind te vinden is, inclusief illustraties van de "terroristische dreiging" uit de jaren 90 en 2000.

Die avond moet ik nog door de striemende regen terug van de bistro naar het hotel maar de perfecte moelleux au chocolat die me van tevoren is voorgezet compenseert dat ruimschoots.

Voor ik een dag later het olympische zwembad induik doe ik een verwoede poging om op zijn minst een stukje van het metrostation Kosmonautlar te fotograferen. Als de Sovjets hier iets goed achtergelaten hebben, dan zijn het wel de gestileerde en kunstig afgewerkte metrohaltes, zoals die naar het schijnt ook in Moskou te vinden zijn. Mijn favoriet is dat met donkere stenen, blinkend groene sci-fizuilen en een mix van fantasie- en kosmonautentekeningen. Praktisch probleem: in deze met paranoia bewaakte stations (elke keer mag ik mijn rugzak openmaken en paspoort laten controleren) mag je geen foto's maken. Ondertussen heb ik al enige ervaring met verboden foto's; met het nodige geluk slaag ik er in om de 7 bewakers van dienst te omzeilen.

Een zwempartij in een bijna verlaten bad wijst me erop dat China dichterbij komt. De bezoekers rochelen hier zonder enige gêne op de grond. Daarna gaat het richting operagebouw, waar ik getuige ben van een Siciliaans drama, Cavalliera Rusticana. De prijzen blijken enorm gestegen, niettemin zit ik voor nog geen 5 euro op een van de beste plekken. Als de Oezbeken in het Russisch beginnen zingen en een Siciliaans boerendorpje uitbeelden is de culturele verwarring compleet (videofragment 1, videofragment 2). Al bij al een zeer geslaagd uitstapje. Het dagthema getrouw ga ik die avond eten bij een Koreaans restaurant. De manier waarop Stalin destijds hele groepen Koreanen naar Centraal-Azië deporteerde is niet fraai, de variatie qua eetcultuur die dit met zich meebracht is dat -zeker voor een arme vegetariër- wel. Zodoende krijg ik die dag nog eens onvervalste tofu te zien én te eten.

Vooraleer ik een dag later richting Kazachstan trek, doe ik eerst nog een goede daad. Mijn bescheiden bijdrage (in natura) aan het fonds om de Aralzee te redden is alvast binnen.